Dom Jegierski (Białowieża)


 Dom Jegierski - widok od strony ul.Waszkiewicza (2009r.)
zbudowany 1904r.
projektant: Józef I. Nosalewicz
Warto zobaczyć:

Duży, piętrowy budynek, zbudowany w Białowieży w 1904 roku wg projektu Józefa Iwanowicza Nosalewicza, architekta Głównego Zarządu Dóbr Apanażowych. Znajduje się przy obecnej ulicy Parkowej 2, tuż u wejścia do Parku Pałacowego od strony wschodniej.

   Budynek jest murowany z czerwonej cegły, dwukondygnacyjny z poddaszem. Postawiony na cokole z ciosów granitowych. Ma rzut prostokąta z ryzalitami w elewacji wschodniej i zachodniej. Bryłę budynku obiega arkadowy gzyms wieńczący z dwukolorowej cegły. Wszystkie okna mają wykrój prostokątny zamknięty łukiem odcinkowym z ceglanymi nadprożami. Pod oknami parteru prostokątne płyciny z dekoracją z cegieł ułożonych na sztorc. Pod oknami drugiej kondygnacji gzymsy parapetowe uskokowe na wspornikach ceglanych. Elewacja wschodnia (frontowa) wieloosiowa, symetryczna z dwoma wydatnymi jednoosiowymi ryzalitami wejściowymi. Ryzality zwieńczone schodkowymi szczytami. Część środkowa elewacji, między ryzalitami, czteroosiowa, między oknami (osiami) wąskie, prostokątne płyciny zamknięte odcinkowo, biegnące przez obydwie kondygnacje. Boczne części elewacji trójosiowe. Elewacja zachodnia wieloosiowa, niesymetryczna z dwoma ryzalitami po bokach – północnym trójosiowym i południowym czteroosiowym. Na osiach ryzalitów schodkowe szczyty. Między ryzalitami analogicznie do elewacji wschodniej, podłużne płyciny między oknami biegnące przez obydwie kondygnacje. Elewacja północna ma po środku dwuosiowy ryzalit zamknięty schodkowym szczytem. Elewacja południowa ma po środku ryzalit jednoosiowy. Budynek nakryty niskim dachem czterospadowym pobitym blachą. W połaciach wschodnich i zachodnich facjatki, poddasze nakryte dwuspadowymi daszkami okapowymi z krzyżującymi się belkami w szczytach.

   Pierwotnie budynek zajmowany był przez funkcjonariuszy polowań w Puszczy Białowieskiej (tj. jegrów (strzelców) – stąd też jego nazwa). W północnej części obiektu wydzielono pomieszczenie na urząd pocztowo-telegraficzny, który przetrwał tutaj do obecnych czasów.

Budynek widoczny na zdjęciu to jeszcze nie
"Dom Jegierski" (pocz. XXw.)

   W czasie I wojny światowej w Domu Jegierskim mieściła się miejscowa komendantura.

   W okresie międzywojennym w budynku umieszczono siedzibę starostwa białowieskiego oraz sądu grodzkiego, który w 1938 roku został przeniesiony do Hajnówki. W lutym 1921 roku ulokowano tu siedzibę komendy powiatowej policji państwowej, a po zniesieniu w 1922 roku powiatu białowieskiego – jego pomieszczenia zajął posterunek policji państwowej. Po wojnie, od 1944 roku, w tych samych pomieszczeniach mieścił się posterunek policji państwowej, który w początku lat dziewięćdziesiątych został przeniesiony do nowego, własnego budynku (ul. Sportowa).

  W czasie okupacji radzieckiej (1939-1941) w południowej części budynku mieściła się siedziba placówki, której zadaniem było dostarczanie saperom drewna z Puszczy Białowieskiej.

  W czasie okupacji niemieckiej (1941-1944) władze policyjne urządziły w Domu Jegierskim areszt. Najpierw był on użytkowany przez Batalion Policyjny nr 322, następnie został przekazany do dyspozycji żandarmerii. W areszcie przetrzymywani byli mieszkańcy Białowieży i okolicznych wsi podczas prowadzonych przeciwko nim śledztw przez gestapo, a także ludzie zabierani do więzień i obozów oraz osoby przeznaczone przez hitlerowców na śmierć. Pobyt w areszcie z reguły trwał stosunkowo krótko. Fakty te upamiętnia tablica pamiątkowa umieszczona na budynku w latach powojennych.

 

W 1957 roku w południowej części budynku ulokowano siedzibę Rejonu Lasów Państwowych w Białowieży, która dotychczas mieściła się w budynku dawnej Dyrekcji Lasów Państwowych na terenie Parku Dyrekcyjnego. Rejon został zlikwidowany z końcem września 1959 roku. W zwolnionych pomieszczeniach ulokowano Ośrodek Szkoleniowy Lasów Państwowych, który administracyjnie był związany z Nadleśnictwem Zwierzyniec w Białowieży. W Ośrodku odbywały się kursy specjalistyczne dla pracowników z terenu OZLP Białystok oraz szkolenia ogólnokrajowe (np. dla brakarzy). Od 1978 roku pomieszczenia po Ośrodku Szkoleniowym LP zajmuje Dom Dziecka.

  W Domu Jegierskim znajdują się 1- i 2-osobowe pokoje gościnne (5 miejsc) Nadleśnictwa Białowieża.

  Ozdobą budynku jest niewątpliwie duże gniazdo bocianie, założone przez ptaki jeszcze w okresie międzywojennym. Wprawdzie w 1992 roku, podczas wymiany pokrycia dachu, spadło on na ziemię, ale w następnych latach bociany je odbudowały.

  Budynek okresowo poddawany jest remontom. Ostatni, kapitalny remont przeprowadzony został w 1998 roku; wyremontowano wówczas część zajmowaną przez urząd pocztowy i automatyczną centralę telefoniczną, uruchomioną 29 grudnia 1982 roku. W lipcu 1998 roku przed budynkiem ułożono chodnik z polbruku, który został wymieniony podczas przebudowy ulicy Parkowej w lecie 2009 roku. W połowie maja 2001 roku wymieniono drzwi wejściowe do urzędu pocztowego. (oprac. Piotr Bajko , zdjęcia: Krzysztof Parzych, Tomasz Niechoda)
 

Galeria

Copyright © 2008 - Encyklopedia Puszczy Białowieskiej, webmaster Stanisław Matlak