Prof. Kazimierz Krzysiak poświęcił wiele lat na badania nad białowieskimi żubrami

Profesor zwyczajny Wydziału Weterynaryjnego Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, wybitny anatom i działacz ochrony przyrody, zasłużony w dziedzinie restytucji żubra oraz w pracach nad jego morfologią.

  Urodził się 4 listopada 1907 roku w Dzięciołach Bliższych koło Sokołowa Podlaskiego, w rodzinie chłopskiej.

  Dyplom lekarza weterynarii otrzymał w 1932 roku w Uniwersytecie Warszawskim. Pracę rozpoczął, będąc jeszcze studentem, w Zakładzie Anatomii Prawidłowej Zwierząt UW; kontynuował ją do wybuchu II wojny światowej. Stopień doktora uzyskał w macierzystej uczelni w 1935 roku. Tam też w 1939 roku habilitował się z zakresu anatomii zwierząt.

   Lata okupacji spędził w rodzinnej wsi, pracując jako lekarz weterynarii.

   Jesienią 1944 roku został powołany na profesora nadzwyczajnego Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Brał czynny udział w organizowaniu tej uczelni, zorganizował od podstaw Zakład Anatomii Zwierząt. Prowadził wykłady dla studentów Wydziału Weterynaryjnego i Rolnego, od 1946 roku wykładał również anatomię porównawczą dla studentów Wydziału Przyrodniczego UMCS. Po reaktywowaniu Wydziału Weterynaryjnego w Warszawie początkowo wykładał w Lublinie i Warszawie, a w maju 1947 roku został profesorem zwyczajnym i objął kierownictwo Zakładu Anatomii Zwierząt Wydziału Weterynaryjnego Uniwersytetu Warszawskiego, z którym był związany do końca życia. Pełnił obowiązki prodziekana i dziekana wydziałów weterynaryjnych UMCS, UW i SGGW, przez trzy kadencje piastował godność rektora SGGW.

   Profesor K. Krysiak poświęcił wiele wysiłku organizacji badań, a także samym badaniom nad żubrem. W 1949 roku z jego inicjatywy powstał przy kierowanym przez niego Zakładzie Anatomii Zwierząt Ośrodek Badań nad Żubrem, który swą działalnością poza pracownikami Zakładu objął również specjalistów innych dziedzin. Ośrodek legitymuje się dziś dorobkiem i materiałem unikalnym w skali światowej. Powstało w nim ponad 100 prac, które zostały opublikowane w czasopismach zagranicznych i krajowych; wśród nich znalazło się kilkanaście, które stanowiły podstawę przewodów doktorskich i habilitacyjnych. Publikacje te stanowiły również główny trzon działu „Bisoniana” w czasopiśmie „Acta Theriologica” (prof. Krysiak był jednocześnie członkiem Komitetu Redakcyjnego tego czasopisma).

   Profesor przez wiele lat przewodniczył Radzie Naukowej Zakładu Badania Ssaków PAN w Białowieży. To on poddał myśl stopniowego uwalniania żubrów z hodowli zamkniętej w Puszczy Białowieskiej, co natychmiast przyczyniło się do pomnożenia pogłowia tego gatunku.

   Z inicjatywy profesora i jego kadry powstało przy Zakładzie Anatomii Zwierząt Wydziału Weterynaryjnego SGGW muzeum osteologiczne, w którym najcenniejszą w skali światowej jest dziś kolekcja 120 kośćców żubra nizinnego i jego mieszańców z żubrem kaukaskim. Ten cenny dla genetyków materiał jest ściśle udokumentowany pod względem pochodzenia, płci i wieku.

   Ze sprawą żubra łączy się nierozerwalnie szeroki zakres działania profesora na polu ochrony przyrody. Od 1959 roku był on członkiem Państwowej Rady Ochrony Przyrody i członkiem jej Prezydium oraz przewodniczącym Komisji Ochrony Zwierząt w tej Radzie, także redaktorem „Ksiąg Rodowodowych Żubra”. Był również przez szereg lat Przewodniczącym Rady Naukowej Białowieskiego Parku Narodowego. Uczestniczył we współpracy z zagranicą na polu ochrony przyrody, będąc członkiem Grupy do spraw Żubra w Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów oraz członkiem Sekcji Polskiej Międzynarodowej Rady Ochrony Ptaków.

   W „Bibliografii Puszczy Białowieskiej” odnotowanych jest 13 prac prof. Krysiaka, w tym 2 we współautorstwie.

   Prof. Krysiak odznaczony był Złotym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Kawalerskim i Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, Medalem 10-lecia i Medalem 30-lecia Polski Ludowej, odznaczeniem honorowym Polskiego Towarzystwa Nauk Weterynaryjnych – Pro Scientia Veterinaria Polona, złotą odznaką honorową „Za zasługi dla Warszawy” oraz innymi odznaczeniami i wyróżnieniami

Profesor zmarł 16 lipca 1977 roku, został pochowany na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie. (oprac. Piotr Bajko)
 

Galeria