Kaplica rzymskokatolicka istniała
w Pałacu carskicm w latach 1921-1934 |
Napływ do Białowieży w okresie międzywojennym większej liczby ludności wyznania rzymskokatolickiego postawił przed tą społecznością konieczność urządzenia na miejscu chociażby niedużej kaplicy dla kultywowania życia religijnego. Formalnie, białowiescy katolicy przypisani byli do parafii narewkowskiej, dość odległej od Białowieży i z uciążliwym dojazdem po niewygodnej, leśnej drodze. Kaplicę postanowiono urządzić w największej sali pałacu carskiego, która dawnej służyła za jadalnię. Wejście na salę odbywało się poprzez taras widokowy, od strony południowej pałacu.
Kaplica rozpoczęła funkcjonowanie z początkiem stycznia 1921 roku i służyła białowieskim katolikom do momentu konsekracji nowo zbudowanego kościoła p.w. św. Teresy od Dzieciątka Jezus, która odbyła się 15 października 1934 roku. Msze św. i inne posługi duszpasterskie pełnili księża przyjeżdżający z Narewki lub Hajnówki (samodzielna parafia rzymskokatolicka w Hajnówce, wydzielona z parafii narewkowskiej, rozpoczęła swój żywot w dniu 3 maja 1923 roku). Na pewno łatwiej było dotrzeć do Białowieży proboszczowi hajnowskiemu, niż proboszczowi czy wikariuszowi z Narewki. Do Białowieży najczęściej zatem przyjeżdżał ks. Antoni Mioduszewski z Hajnówki. On też w dniu 28 września 1929 roku odprawił nabożeństwo w kaplicy pałacowej, w związku z otwarciem w pałacu Państwowej Szkoły dla Leśniczych, a także poświęcił lokal szkoły.
Niestety, bardzo szybko okazało się, że kaplica w sali jadalnej pałacu na posługi religijne nie wystarcza. W czasie Mszy św. w niedziele i święta modlący się musieli stać w znacznej ilości na tarasie, nie zawsze przy dobrych warunkach pogodowych. Z braku na miejscu księdza, występowały też problemy z niektórymi posługami religijnymi. W tej sytuacji jedynym właściwym rozwiązaniem była budowa kościoła i utworzenie osobnej parafii.
Parafia rzymskokatolicka w Białowieży została erygowana 15 sierpnia 1926 roku dekretem biskupa sufragana Kazimierza Michalkiewicza. Pierwszym proboszczem białowieskim wileński wikariusz kapitulny naznaczył ks. Józefa Dowgiłło. Tuż po utworzeniu parafii powstał komitet budowy kościoła. Początkowo planowano wybudować świątynię w Parku Pałacowym lub najbliższej okolicy, lecz gdy wystąpiły kłopoty z nabyciem placu, postanowiono rozpocząć budowę w pobliżu siedziby Dyrekcji Lasów Państwowych, na przeciwległym krańcu Białowieży.
Budowę rozpoczęto w czerwcu 1927 roku. W dniu 3 października tego samego roku do Białowieży przyjechał na pierwszą wizytację arcybiskup metropolita wileński Romuald Jałbrzykowski. Najdostojniejszego Arcypasterza u wrót Parku Pałacowego witała cała parafia oraz liczni prawosławni. Arcybiskup udzielił sakramentu bierzmowania, a następnie uroczyście poświęcił fundamenty wznoszonej świątyni. Po upływie siedmiu lat, arcybiskup Romuald Jałbrzykowski dokonał konsekracji i wystawił do publicznej czci przywiezione dla białowieskiego kościoła relikwie jego patronki – św. Teresy od Dzieciątka Jezus. (oprac. Piotr Bajko)