Potężny żubr baraszkujący na polanie wsi Teremiski

Gatunek z rodziny pustorożców parzystokopytnych, który wyginął na początku XX wieku. Osiąga do 1000 kg wagi, żyje ponad 20 lat.  

   Kojarzy się przede wszystkim z Puszczą Białowieską choć jako wolno żyjący gatunek wyginął na początku XX wieku. W miarę wycinania puszcz gatunek ginął w Europie i w XIX wieku przetrwał tylko w Puszczy Białowieskiej i na Kaukazie. W 1803 roku car wydał nakaz ochrony stada białowieskiego co uratowało żubra do czasów I wojny światowej. Wówczas gatunek został wymordowany przez żołnierzy i ludność lokalną. Jak pisze Simona Kossak Niemcy wychodząc pozostawili tylko około 250 żubrów.

   W zimie 1919/1920 widziano już tylko 9 sztuk. Ostatni żubr został zabity już po wojnie przez Bartłomieja Szpakowicza z Białowieży 9 lutego 1921 roku. Tę informację podaną w kilku źródłach po latach zanegowano, prawdopodobnie z powodów urażonej dumy narodowej Polaków i datę zabicia ostatniego żubra przesunięto na rok 1919. Kilka środowisk międzynarodowych było zainteresowanych uratowaniem żubra jako gatunku z żyjących jeszcze w niewoli osobników. Pierwszy zjazd Międzynarodowego Towarzystwa Utrzymania Żubra odbył się w Berlinie w 1923 roku. Polacy nie brali w nim udziału. W tym samym roku na kongresie ochrony przyrody w Paryżu polski myśliwy i przyrodnik Jan Sztolcman zaapelował o powołanie unii ochrony żubra. Do Białowieży zakupione żubry trafiły ponownie w roku 1929 (zakupiono z hodowli 7 żubrów, z których 3 okazały się czystej krwi). W następnych latach dokupywano żubry czystej krwi i w roku 1936 zwierzęta o niepewnym rodowodzie wywieziono do Smardzewic koło Spały. Od roku 1938 żubr jest w Polsce gatunkiem chronionym.

    Obecnie na świecie żyje ponad 3,5 tys. żubrów, w Puszczy żyje ich ponad 300 w części białoruskiej i ponad 400 w części polskiej. Co roku kilkadziesiąt żubrów jest odstrzeliwanych dla zachowania stałej liczebności, dla celów naukowych, sanitarnych i dla potrzeb lokalnych restauracji. Żubry są dokarmiane zimą i nadal istnieje zagrożenie załamania się populacji, która w znacznym stopniu jest ze sobą spokrewniona (chów wsobny) i ulega niebezpiecznym chorobom. Stado około 70 żubrów utrzymywane jest w Puszczy Boreckiej a ponad 200 w Bieszczadach. W obu miejscach prowadzi się na nie polowania za pieniądze. Białowieski Park Narodowy prowadzi księgę rodowodową żubrów żyjących na świecie. Dzisiaj żubr to także uznana, przynosząca korzyści marka, m.in. kompanii piwowarskiej. (oprac. Janusz Korbel)
 

HASŁA POWIĄZANE:

Księga Rodowodowa Żubrów, Pomruk (żubr) , Pomruk (żubr) ,  Rezerwat Pokazowy Żubrów  , Żubr w  dawnej ilustracji

LINKI:

Galeria - żubry (autor: Tomasz Kamiński)

Niespodziewnana wizyta  - zdjęcia Małgorzata Karczewska

Galeria