Rzeka Perebel przepływająca przez rezerwat

Powierzchnia: 85,86ha

Rok utworzenia: 1979

Przedmiot ochrony: fragment Puszczy Białowieskiej obejmujący torfowisko wysokie oraz otaczające je lasy reprezentujące szereg dobrze zachowanych zbiorowisk leśnych borowych i grądowych.

Rezerwat torfowiskowy Michnówka utworzony został w 1979 roku na podstawie Zarządzenia Ministerstwa Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 16 października 1979 roku, które ogłoszone zostało w „Monitorze Polskim” (Nr 26/1979, poz. 141). Położony jest w południowo-zachodniej części Puszczy Białowieskiej, na terenie Nadleśnictwa Hajnówka i w obrębie Gminy Hajnówka.

   Rezerwat obejmuje powierzchnię 85,86 ha, z czego 10,18 ha podlega ochronie ścisłej.

  Celem rezerwatu jest zachowanie w naturalnym stanie fragmentu Puszczy Białowieskiej obejmującego torfowisko wysokie oraz otaczające je lasy reprezentujące szereg dobrze zachowanych zbiorowisk leśnych borowych i grądowych.

  Teren rezerwatu jest równy, wzniesiony średnio 154 m n.p.m. Urozmaica go jedynie nieduża wydma, otaczająca torfowisko wysokie. Teren rezerwatu przecina strumień Perebel, który wpada do rzeki Leśnej. Dolina, którą płynie, jest szeroka, płaska i zatorfiona.

  Gleby rezerwatu są zróżnicowane. Przeważają gleby glejowe oraz gleby mułowo-błotne i torfowe. Na wyniesieniu wydmowym występują gleby słabo zbielicowane. Większość gleb w rezerwacie cechuje wysoki poziom wody gruntowej.

  W rezerwacie spotykamy kilka ciekawych puszczańskich zbiorowisk leśnych.

  W północnej części rezerwatu występuje zespół torfowiska wysokiego, odznaczający się rzadkim i niskim drzewostanem sosnowym. W warstwie krzewów, oprócz sosny, spotyka się sporadycznie świerk i brzozę (omszoną i brodawkowatą). W runie możemy natrafić na bagno zwyczajne, modrzewnicę zwyczajną, żurawinę błotną, wełniankę pochwowatą. W warstwie mchów występują przede wszystkim torfowce – głównie magellański i odgięty.

Fragment drzewostanu w rezerwacie zdominowany przez świerka

  Wokół torfowiska umiejscowiły się zbiorowiska borowe. Na wyniesieniach wydmowych występuje zespół boru brusznicowego. Drzewostan składa się z sosny i świerka, a domieszkę tworzy brzoza brodawkowata. W runie dominują: borówki – czarna i brusznica. Natrafimy tutaj również na kostrzewę owczą, trzcinnik piaskowy, turzycę wrzosowiskową oraz porosty z rodzaju Cladonia.

   Na zachód od torfowiska wysokiego występuje bór czernicowy, który również zajmuje gleby wykształcone z piasków luźnych, ale odznaczające się dużą wilgotnością. Drzewostan jest zdominowany przez sosnę i świerk, a w domieszce spotykamy brzozę brodawkowatą, czasem – omszoną i sporadycznie osikę. W runie dojrzymy na pewno dominującą borówkę czarną oraz trzęślicę modrą, paproć orlicę, a wśród mchów – rokietnika pospolitego, płonnika strojnego i torfowce.

  Na wale wydmowym występują także niewielkie fragmenty trzcinnikowo-świerkowego boru mieszanego świeżego, z dominującym w nim świerkiem oraz domieszką sosny, dębu i sporadycznie osiki. W runie spotykamy gatunki borowe oraz charakterystyczne dla lasów liściastych. W warstwie mchów doszukać się można rokietnika pospolitego, gajnika lśniącego i widłozęba falistego.

Podmokła łąka w dolinie rzeki Perebel

  W miejscach płaskich południowej części rezerwatu, na glebach wilgotnych oglejonych, występuje dębowo-świerkowy bór mieszany wilgotny. Dorodny drzewostan tworzy świerk z domieszką dębu, rzadziej – osiki, brzozy brodawkowatej i grabu w niższej warstwie. W runie występują: narecznica szerokolistna, tujowiec tamaryszkowaty, skoska zanokcicowata.

  Na miejscach nieznacznie wyniesionych we wschodniej części rezerwatu natrafimy na podzespół grądu trzcinnikowego, przeplatanego grądem typowym. Drzewostan w nich tworzy głównie grab, z dużą domieszką świerka. Z rzadka spotykamy także klony i dęby. Grąd trzcinnikowy jest najuboższym florystycznie podzespołem grądu.

  W sąsiedztwie łęgów i olsów występuje grąd murszowy. Drzewostan składa się głównie z grabu, duży udział ma też świerk i jesion, a w domieszce widzimy olszę, rzadziej lipę, klon i wiąz. Warstwę krzewów tworzą: leszczyna, kalina, trzmieliny - brodawkowata i zwyczajna, wawrzynek wilczełyko. W runie gatunkami wyróżniającymi są: czartawa drobna, pępawa błotna, bodziszek cuchnący, tojeść pospolita, storczyk plamisty. Grąd murszowy przeplata się z łęgiem jesionowo-olszowym.

  Płaską i zatorfioną dolinę Perebela zajmują zbiorowiska reprezentujące łęg jesionowo-olszowy. Drzewostan składa się z olszy i jesionu, w domieszce - świerk. W dolnej warstwie drzew – niewielka domieszka grabu, lipy, czasem też klonu, brzozy i dębu. Warstwa krzewów jest słabo rozwinięta. W bujnym runie dominują: pokrzywa zwyczajna, wiązówka błotna, jaskier rozłogowy, wietlica samicza, rzeżucha gorzka.

  W podtopionych obniżeniach spotykamy zespół olsu.

Mocno zabagniony ols na terenie rezerwatu

  Większość drzewostanów występujących w rezerwacie jest bardzo stara. Ich wiek, różnorodność oraz bogactwo gatunków roślin, zwierząt i grzybów sprawia, że pod względem wartości przyrodniczej rezerwat można śmiało porównać z najcenniejszymi fragmentami Obszaru Ochrony Ścisłej w Białowieskim Parku Narodowym. Wielką osobliwością Michnówki jest bór, porośnięty przez 150-letnie sosny.

  W obrębie doliny Perebela występują dwie niewielki łączki, które przed utworzeniem rezerwatu były koszone. Występują tutaj zbiorowiska turzyc - pęcherzykowatej, błotnej i pospolitej.

   W 1998 roku na terenie rezerwatu Michnówka Aleksander W. Sokołowski i Janusz Czerepko przeprowadzili badania nad zmianami roślinności na siedliskach hydrogenicznych. Wyniki tych badań zostały opublikowane w „Leśnych Pracach Badawczych” (Nr 3/2005). Natomiast wcześniej, w „Parkach Narodowych i Rezerwatach Przyrody” (Nr 2/1998), opublikowana została praca Aleksandra W. Sokołowskiego o roślinności rezerwatu.

  Na terenie rezerwatu stwierdzono m.in. występowanie dwóch gatunków grzybów znajdujących się na Czerwonej Liście – wymierającego już gwiazdozęba rdzawego i narażonej na wymarcie łojówki wapiennej. Tutaj możemy spotkać też opiętka dwuplamkowego - chrząszcza zagrażającego dębom.

  Mamy tu również stałe ostoje rysia i wilka. Zakątek ten penetrują żubry i łosie. Często spotka się dziki, jelenie i sarny, a nad wodą - wydrę, bobry, gronostaje i norki amerykańskie. Gniazdują tu żurawie, bociany czarne, orliki krzykliwe i myszołowy.

   Przez rezerwat biegnie żółty szlak turystyczny (19 km), prowadzący z Białowieży do Topiła. W opinii Pawła Fabijańskiego („Echa Leśne”, Nr 1/2009) Michnówka jest jednym z najdzikszych i najtrudniej dostępnych miejsc w Puszczy Białowieskiej. (oprac. Piotr Bajko)
 

HASŁO POWIĄZANE:

Rezerwaty Przyrody w Puszczy Białowieskiej

Galeria