Helena Sadczuk (1918-2018)

Pedagog, organizatorka i wieloletnia dyrektorka przedszkola w Białowieży.

  Urodziła się 4 marca 1918 roku (w dowodzie osobistym nieprawidłowo podano rok 1920) we wsi Złynka (ZSRR), w wielodzietnej rodzinie nauczycielskiej. Po powrocie z rodzicami z tzw. bieżeństwa, zamieszkała we wsi Zawadzki Dąb (obecnie po stronie białoruskiej Puszczy). Uczęszczała do szkoły podstawowej w Białowieży, pokonując odległość 9 km od rodzinnego domu. Za mąż wyszła w 1939 roku. Mąż zginął w czasie wojny. Samodzielnie wychowywała córkę Halinę.

   Zdobyła wykształcenie średnie pedagogiczne. W kwietniu 1946 roku, po ukończeniu 2-miesięcznego kursu dla wychowawczyń przedszkoli oraz wstępnego kursu dla kierowników świetlic w Białymstoku, przystąpiła do organizacji Państwowego Przedszkola w Białowieży w budynku przydzielonym przez gminę. Po zorganizowaniu placówki (mieściła się ona w budynku położonym przy obecnej ul. Al. Waszkiewicza 117, wcześniej – Stoczek) sama pełniła w niej funkcję kierownika i wychowawczyni. Aż do roku 1978, kiedy przeszła na emeryturę. Przez cały rok 1979 pracowała jeszcze dodatkowo na stanowisku wychowawczyni. W przedszkolu przepracowała łącznie 33 lata.

  W 1946 roku do przedszkola zgłosiło się aż 60 dzieci w wieku 5-6 lat. Wszystkie one zostały przyjęte. W związku z brakiem pomieszczeń do prowadzenia zajęć z dziećmi, kierownik szkoły udostępnił na ten cel jedną izbę lekcyjną. Powołany Komitet Rodzicielski pomógł H. Sadczuk zaopatrzyć przedszkole w niezbędne, acz prymitywne meble - podłużne stoły i ławki do siedzenia oraz 3 szafy poniemieckie, z których kierowniczka powykręcała zbędne uchwyty i zrobiła z nich wieszaczki ścienne na ubrania dla dzieci. Sama przywiozła z tartaku w Hajnówce ogromną skrzynię gładko heblowanych zrzynków i deseczek o różnych wielkościach - okazały się one potem doskonałym i bardzo przydatnym do zabawy materiałem budowlanym, rozwijającą wyobraźnię twórczą u dzieci. Z różnokolorowego materiału, które dzieci przyniosły z domu od rodziców, uszyła kilka lalek.

   H. Sadczuk pracowała wówczas sama, do pomocy była zatrudniona tylko jedna pracownica - kucharka (dzieci korzystały z jednego posiłku - obiadu, śniadanie przynosiły ze sobą z domu). Z czasem przedszkole wyremontowano - z trzech małych sal powstały dwie duże. Zakupiono nowe, odpowiednie meble. Nastąpiła reorganizacja przedszkola z 5-godzinnego na 9-godzinne oraz z 1-oddziałowego na 2-oddziałowe. Przydzielone zostały także dodatkowe etaty dla wychowawczyni i sprzątaczki. Poszerzono plac przedszkolny, który został ogrodzony siatką i żywopłotem z morwy. Wykonano piaskownicę oraz zakupiono sprzęt terenowy. Powstał mały ogródek warzywno-kwiatowy.

  H. Sadczuk na własne potrzeby przedszkola założyła małą hodowlę kur oraz przez okres dwóch lat prowadziła doświadczalną hodowlę jedwabnika morwowego.

   W 1968 roku przedszkole przeniosło się do nowego budynku, wybudowanego dzięki staraniom kierowniczki.

   Helena Sadczuk była radną i przewodniczącą Komisji Kultury przy Prezydium Gromadzkiej Rady Narodowej w Białowieży. Uczestniczyła w wielu zjazdach i konferencjach zorganizowanych dla nauczycieli - wychowawców przedszkoli na terenie całego kraju. W 1969 roku uczestniczyła w V Międzynarodowym Seminarium Wychowania Przedszkolnego, zorganizowanym pod egidą UNICEF-u w Warszawie. Od 1946 roku należy do ZNP.

   W dowód uznania za pracę pedagogiczną Kuratorium Oświaty w Białymstoku przyznało jej dodatek pieniężny pn. „dodatek specjalny dla wybitnych pedagogów”. Otrzymywała także liczne nagrody w formie pieniężnej. Przyznane jej odznaczenia to: Srebrny Krzyż Zasługi (za pracę pedagogiczną) - 12 XI 1963 r., Odznaka Tysiąclecia (za działalność społeczną w obchodach Tysiąclecia Państwa Polskiego) - 22 VII 1966 r., Odznaka Honorowa Zasłużony Białostocczyźnie (za zasługi położone dla rozwoju woj. białostockiego) - 1 VII 1971 r., Złoty Krzyż Zasługi (za nienaganną pracę pedagogiczną) - 4 IX 1974 r., Odznaka Przyjaciel Dziecka (za pracę społeczną dla dobra dzieci), przyznana przez Towarzystwo Przyjaciół Dzieci - 1 VI 1976 r., Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (za szczególnie wyróżniającą pracę pedagogiczną) - 10 IX 1986 r., Złota Odznaka Zasłużony Białostocczyźnie (za zasługi dla rozwoju województwa) - 12 I 1988 r.

   Będąc na emeryturze kontynuowała swoje zainteresowania kolekcjonowaniem różnych okazów przyrodniczych, wykorzystywanych następnie do tworzenia różnych kompozycji. Swoje prace z runa leśnego prezentowała podczas I Przeglądu Twórczości Rzeźbiarzy Białowieskich „Pamiątka z Białowieży”, który odbył się w 1997 roku. Reportaż o jej pracach zrealizowała ekipa z OTV Lublin. 

Zmarła 14 stycznia 2018 roku. Pochowana na cmentarzu w Białowieży. (oprac. Piotr Bajko)

Galeria