A. Dehnel prezentuje swoje odkrycie w telewizji berlińskiej (koniec lat 50-tych).

Terminem naukowym „zjawisko Dehnela” nazwany został efekt sezonowej zmienności narządów wewnętrznych u małych ssaków owadożernych (ryjówkowate), wykryty i opisany w 1949 roku, na podstawie materiału białowieskiego, przez wybitnego zoologa i teriologa prof. dr. Augusta Dehnela (1903-1962), organizatora i długoletniego kierownika Zakładu Badania Ssaków PAN w Białowieży.

  A. Dehnel ustalił między innymi, że u trzech krajowych gatunków rodzaju Sorex L. rozmiary czaszki (element, który uchodził dotychczas za najbardziej stabilną część szkieletu) osiągają maksimum w maju – czerwcu, minimum zaś w okresie grudzień – luty. Przykładowo – u ryjówki aksamitnej czaszka w zimę jest niższa o 15 %, a ciężar mózgu zmniejsza się o 30 %. Spowodowane jest to koniecznością oszczędzania energii, wynikającą ze spadku pokarmu w zimie.

  Za swoją rozprawę pt. „Badania nad rodzajem Sorex L.”, opublikowanej w „Annales Universitatis Mariae Curie Skłodowska”, Sectio C – Biologia, R.IV (1949), Nr 2, str. 17-102 + I-II, August Dehnel otrzymał w 1950 roku Nagrodę Państwową III stopnia. Rok wcześniej uczony na jej podstawie uzyskał stopień naukowy doktora habilitowanego w Uniwersytecie Warszawskim. Wspomniana publikacja, poza cennymi danymi dotyczącymi zmienności wymiarów i masy ciała oraz wymiarów czaszki, wniosła też wiele ważnych obserwacji zmian ubarwienia i linki oraz układu uzębienia.

  Odkrycie A. Dehnela dało początek długoletnim badaniom nad morfologią i fizjologią tych zwierząt, a co za tym idzie, nad opracowaniem przyczyn „zjawiska Dehnela” i praktycznego jego znaczenia. (Oprac. Piotr Bajko)

Galeria