Bolesław  Wieniawa-Długoszowski

Generał dywizji Wojska Polskiego, dyplomata, jedna z najbarwniejszych postaci II Rzeczypospolitej (zasłynął jako miłośnik kobiet, koni i okazałych zabaw oraz autor zabawnych powiedzonek). Uczestnik ostatniego polowania reprezentacyjnego w Puszczy Białowieskiej.

Urodził się 22 lipca 1881 roku w Maksymówce k. Stanisławowa, w rodzinie szlacheckiej. Wychowywał się w majątku Bobowa k. Gorlic. Nauki pobierał w gimnazjum we Lwowie oraz w Nowym Sączu. W 1906 roku ukończył z wyróżnieniem studia na wydziale lekarskim Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie. Następnie wyjechał do Berlina, gdzie studiował na Akademii Sztuk Pięknych, później przeniósł się do Paryża.

Po wybuchu I wojny światowej przyjechał do Krakowa. Po ukończeniu kursu oficerskiego wszedł w skład 1 Kompanii Kadrowej. Będąc dowódcą plutonu uczestniczył w walkach w latach 1914-1915. W sierpniu 1915 roku, jako członek specjalnej komisji, przyjechał do Warszawy. Po pewnym czasie został osobistym adiutantem Józefa Piłsudskiego. W 1918 roku był aresztowany w Moskwie i osadzony na Łubiance, skąd później został uwolniony. Brał udział w przygotowaniu wyprawy wileńskiej (1919) i kampanii kijowskiej (1920), uczestniczył w bitwie warszawskiej – dowodził jednostkami kawalerii.

W 1921 roku został mianowany attaché wojskowym w Bukareszcie. W 1923 roku podjął studia w Wyższej Szkole Wojennej. Po ich ukończeniu w 1926 roku został dowódcą 1 Pułku Szwoleżerów, a jesienią następnego roku – I oficerem sztabu w Generalnym Inspektoracie Sił Zbrojnych. W latach 1930-1932 dowodził I Brygadą Kawalerii w Warszawie i pełnił obowiązki dowódcy 2 Dywizji Kawalerii w Warszawie. W grudnia 1931 roku został awansowany na generała brygady. Od 1932 do połowy maja 1938 roku dowodził 2 Dywizją Kawalerii w Warszawie. Pod koniec maja 1938 roku otrzymał awans na generała dywizji. W tym samym czasie został przeniesiony w stan nieczynny i skierowany do dyplomacji. Powierzono mu funkcję ambasadora RP w Rzymie. We wrześniu 1939 roku był wyznaczony przez prezydenta Ignacego Mościckiego na swego następcę. W celu objęcia urzędu udał się do Paryża, ale wobec sprzeciwu rzadów Francji i Wlk. Brytanii oraz Władysława Sikorskiego, zrzekł się tej zaszczytnej funkcji. W 1940 roku wyjechał do Portugalii, a następnie do USA.

W dniu 1 lipca 1942 roku popełnił samobójstwo, wyskakując z tarasu na 5-tym piętrze domu w Nowym Jorku. W 1990 roku jego prochy zostały przeniesione na Cmentarz Rakowicki w Krakowie.

W polowaniach reprezentacyjnych, organizowanych w Puszczy Białowieskiej przez prezydenta Ignacego Mościckiego, B. Wieniawa-Długoszowski uczestniczył tylko raz. Jako ambasador RP w Rzymie, towarzyszył wraz z żoną ministrowi spraw zagranicznych Włoch – Galeazzo Ciano. Polowanie to odbyło się 28 lutego 1939 roku i było ostatnim polowaniem reprezentacyjnym w Białowieży. Krótko przed G. Ciano polował w Białowieży (w dniach 21 i 22 lutego) szef policji III Rzeszy Heinrich Himmler.

O pobycie w Białowieży ambasadora Bolesława Wieniawy-Długoszowskiego tak wspomina leśniczy Roman Jasiński w swojej książce pt. „Wrzesień pod Alpami” (Warszawa 1974): „Zespołowi gości, wśród których przeważali dziennikarze, przewodził wraz z małżonką gen. Wieniawa-Długoszowski, ówczesny ambasador Polski w Rzymie. Wszyscy zwiedzili muzeum przyrodnicze. (...) Był zwyczaj, że goście wpisywali się do Księgi Pamiątkowej muzeum. (…) Tuż pod podpisem pani Ciano złożył podpis gen. Wieniawa-Długoszowski. Kiedy zwróciłem się do niego z prośbą, żeby również żona jego wpisała się do Księgi Pamiątkowej, uśmiechnął się ze słowami: - Zależy panu na podpisie mojej żony? To proszę. Oto jest. – I ująwszy pióro w lewą rękę złożył podpis. Później porównywałem ten podpis z podpisem żony generała. Wzrokowo różnice były nieuchwytne”.

O pobycie B. Wieniawy-Długoszowskiego w Białowieży wspomniał też Stefan Krzywoszewski w drugim tomie swych wspomnień pt. „Długie życie” (Warszawa 1947). (Oprac. Piotr Bajko)

Galeria